13°
BURDURWEB ÖZEL
Burdur Gölü, Türkiye’nin en büyük yedinci ve tuzlu en büyük üçüncü gölü. En derin bölgesi 61 metre. Tuzlu olması sebebiyle kışları donmaması canlı yaşamı açısından çok önemlidir. Buzlanma ve donma yapmayan Burdur Gölü özellikle göçmen kuşlar kışları geçirebilmek için göç ediyor.
Burdurweb Dergisi, ekim ayı sayısında Burdur Gölü’ndeki çekilmeyi işin uzmanlarından bilgi alarak ele aldı. Burdur Jeoloji Mühendisleri Odası, Burdur Gölü hakkında açıklamalarda bulundu.
Burdur Gölü, Burdur için ne ifade ediyor?
Burdur Gölü ismini Burdur’umuzdan, Burdur’umuz ise güzelliğini, iklimi- ni, doğallığını ve yaşam kalitesini gölünden almaktadır. Burdur Gölü ve Burdur, etle tırnak gibi bir bütün olarak düşünülmelidir. Gölümüz jeolojik süreçler boyunca oluşturduğu çökellerle bir bakıma Burdurumuza ev sahipliği yapmaktadır. Bugün inşa ettiğimiz her yapı bundan milyonlarca yıl önce Burdur Gölü tarafından oluşturulan çökeller üzerine temellendirilmektedir.
Bölgenin jeolojik hikayesi nedir?
Gölcük Volkanizma hareketiyle denizle bağlantısı kesilmiş bölgemizde, dağlar arası düzlüklerde göller kalmıştır. Neotektonik (son 10 milyon yıl içinde meydana gelmiş depremsel aktiviteler) denilen hareketlerle ova, göl kesimlerinde çökmeler, dağlarda yükselmeler oluşmuştur. Erozyon gibi dış etkenlerle aşınmalar başlamış, vadi gelişimleri oluşmuş ve karasal etkilerler de birleşerek günümüz topografyası oluşmuştur.
Burdur Gölü’nde kuruma tehlikesi söz konusu mu?
Burdur Gölümüz bugün tehlike altındadır. Bariz bilimsel veriler ışığında bu açık ve net bir şekilde gözlemlenebilmektedir.
•Burdur Gölü’nün su kütlesindeki kayıp son 45 yılda toplam su kütlesinin üçte birini aşmıştır.
•Mavi alan şu anki Burdur Gölü yüzey alanını göstermektedir
(yaklaşık 150 km2).
•1975 yılında toplam yüzey alanı 226 km2 dolaylarındadır.
•Bu kayıp neticesinde Burdur Gölü su seviyesinde 13 metreyi aşan bir alçalma gözlenmiştir.
Burdur Gölünü içinde bulunduran Burdur Havzası kapalı bir havza özelliğindedir. Burdur Gölündeki su seviyesinin değişimi yağış miktarına, gölümüzü besleyen akarsu kaynakları ve yer altı suyu kaynaklarının durumuna bağlıdır. Burdur Gölündeki bu küçülmenin sebebi birçokları tarafından yağışların yetersizliği iklim değişiklikleri olarak değerlendirilmektedir. Edindiğimiz veri-lere göre küçülmenin yağış oranıyla ilgisi olmadığını net şekilde gözlemleyebilmekteyiz. Meteoroloji genel müdürlüğündenelde edilen verilere göre ilimizde 2009 yılından bu güne kadarki yıllık yağış değerleri ortalamanın üzerindedir. Yağışın azalmasının aksine belirgin bir artış söz konusudur.
Burdur Gölü’nün su seviyesini azaltan nedenler nelerdir?
Burdur Gölü’nün su seviyesindeki azalmanın başlıca nedeni, 1970 yılından bu yana gölü besleyen akarsuların üzerine inşa edilen baraj ve göletler. Bu baraj ve göletler, gölü besleyen akarsuların göle ulaşmasını engelliyor. Örneğin, gölü besleyen en büyük akarsu olan Bozçay üzerinde 14 baraj ve gölet bulunuyor. Yapımı geçtiğimiz yıllarda tamamlanan Karçal Barajı’nın su tutmasıyla birlikte artık Bozçay’dan Burdur Gölü’ne su ulaşmıyor.Göl seviyesindeki mevsimlik dalgalanmalar da son 20 yılda büyük ölçüde ortadan kalktı. Bunun temel sebebi kış ve ilkbahar döneminde görülen yüksek miktarda yağış ile gerçekleşen akışın Burdur Gölü yerine büyük ölçüde baraj ve göletlerde depolanması.
Göl çevresine açılan çok sayıda sondaj kuyusu da gölü besleyen yer altı suyunun azalmasına sebep oluyor. Havzada sadece ruhsatlı kuyulardan yılda 42 hm3 su çekimi yapıldığı tahmin ediliyor. Buna ruhsatsız kuyulardan çekilen su miktarı da eklendiğinde, kuyular aracılığıyla çekilen yer altı suyunun büyüklüğü anlaşılabilir.
Burdur Gölü Havzası’nda 126 hm3 su, gölü besleyen akarsular üzerine kurulan baraj ve göletlerce tutuluyor ve bu suyun 72,4 hm3’ü tarım alanlarına gönderiliyor. Bozçay üzerindeki Karaçal Barajı’nın su tutmasıyla birlikte, bu baraj ve göletlerde tutulan su miktarı 202 hm3‘e çıktı. (Doğa Derneği, 2012)
Burdur Jeoloji Mühendisleri Odası olarak çözüm ve önerileriniz nelerdir?
Gölü besleyen su kaynaklarının Burdur Gölü sorununda en önemli konu olduğu bilimsel veriler üzerinden açıkça görülmektedir. Gölleri besleyen akarsu ve yer altı suyu konuları bildiğimiz gibi Jeoloji Mühendisliği ekolünün bir kolu olan Hidrojeoloji dalının en önemli konularından biridir. Meslek uzmanlığımıza dayanaraktan sunduğumuz çözüm önerileri gayet açık ve nettir. Gölümüzü kurtarmanın yolu bu basamakların karar- lılıkla, istikrarla ve caydırıcı şekilde uygulanmasına dayalıdır.
1- Burdur Gölünü besleyen akarsular üzerindeki gölet ve barajların su tutma kapasitelerinin yeniden hesaplanarak göl seviyesine zarar vermeyecek düzeylere düşürülmesi.
2- Yer Altı Suyu ruhsatlandırma planı yeniden gözden geçirilmeli özellikle ruhsatsız kuyular için caydırıcı önlemler alınmalı.
3- Gerek yeraltı suyu gerekse göletlerden çekilen suyla salma sulama önüne kesin şekilde geçilmelidir. Çiftçimiz damlama veya yağmurlama sulamaya yöneltilmeli, buna teşvik edilmelidir.
Burdur Jeoloji Mühendisleri Odası olarak meslek etiğimiz ve uzmanlığımız gereği Burdur Gölü üzerindeki sorumluluğumuzun farkındayız. Sorumluluğumuzu yerine getirmeye çalışmakla birlikte Burdur Gölü yararına olacak bütün projelerde destek vermeye ve elimizden geleni layıkıyla yerine getirmeye hazırız.
